IRO-1 – Opis procesu służącego identyfikacji i ocenie istotnych wpływów, ryzyk i szans

Aby stworzyć listę potencjalnych wpływów, Grupa przeanalizowała swoje operacje i relacje biznesowe. Działalność Grupy ma miejsce na terenie Polski, część dostawców pochodzi z innych regionów Europy i świata. Podczas analizy zewnętrznej wzięto pod uwagę istotne tematy specyficzne dla sektora (na podstawie benchmarku firm konkurencyjnych oraz raportów branżowych) oraz zgodność ze standardami sektorowymi jako punkt odniesienia dla najlepszych praktyk branżowych. Analiza wewnętrzna skupiła się na przeglądzie dokumentów, takich jak polityki, strategie czy raporty środowiskowe Grupy. Dodatkowo, przebadano relacje prasowe dotyczące GK Enea, co pozwoliło lepiej zrozumieć perspektywę zewnętrzną.

W oparciu o wytyczne ESRS IRO-1 zidentyfikowane zostały wpływy, ryzyka i szanse Grupy Kapitałowej Enea tworzących tzw. długą listę. Lista potencjalnie istotnych wpływów została sporządzona na podstawie kwestii zrównoważonego rozwoju ESRS 1 oraz wyników analiz zewnętrznej i wewnętrznej. Listę ryzyk i szans opracowano na podstawie listy wpływów, dodatkowo uwzględniono również ryzyka i szanse, które nie wynikają bezpośrednio z wpływów Grupy.

W procesie identyfikacji zastosowano następujące metody i założenia:

• Dla wpływów, ryzyk i szans związanych ze zmianą klimatu uwzględniono emisje gazów cieplarnianych. Grupa Enea posiada dwie elektrownie w Kozienicach i Połańcu, elektrociepłownie w Białymstoku i Pile oraz ciepłownie w Białymstoku, Pile i Obornikach. Współczynnik emisyjności produkcji energii w 2024 wyniósł 776 kg CO₂/MWh, pełne dane dotyczące całkowitych emisji gazów cieplarnianych znajdują się we wskaźniku E1-6 niniejszego Sprawozdania. Przeanalizowano również obecną działalność Grupy jak i Strategię Rozwoju w celu identyfikacji obecnych i potencjalnych przyszłych źródeł emisji i wpływów związanych z klimatem. Szczegółowa analiza ryzyk klimatycznych została przedstawiona poniżej w części Ryzyka i szanse klimatyczne.
• Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z zanieczyszczeniami, wykorzystano standardy SASB dla sektora energetycznego. Przeanalizowano działalność we wszystkich lokalizacjach Grupy, biorąc pod uwagę emisje zanieczyszczeń do powietrza, gleby i wody a także wykorzystywanie substancji potencjalnie niebezpiecznych lub wzbudzających szczególne obawy, uwzględniono również działalność kluczowych dostawców Grupy. Korzystając z artykułów naukowych dotyczących wydobycia i spalania węgla kamiennego oraz raportów środowiskowych spółek określono wpływy, ryzyka i szanse związane z zanieczyszczeniem. Następnie zostały one ocenione uwzględniając dotkliwość i prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Zagadnienia związane z zanieczyszczeniem powietrza są istotne dla: Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, MEC Piła, PEC Oborniki i LW Bogdanka. Zanieczyszczenia wody są istotne dla Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Nowa Energia i LW Bogdanka. Substancje potencjalnie niebezpieczne lub wzbudzające szczególne obawy są istotne dla Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, Enea Nowa Energia, Enea Oświetlenie, Enea Serwis, LW Bogdanka.
• Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z wodą uwzględniono wszystkie lokalizacje własne GK Enea, uwzględniając m.in. cel wykorzystywania wody. Najważniejsze z punktu widzenia zasobów wodnych są lokalizacje w szczególności te związane z produkcją energii elektrycznej w Enei Wytwarzanie, Enei Elektrownia Połaniec, Enei Nowa Energia oraz wydobyciem węgla w LW Bogdanka. Opierano się na danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, artykułach naukowych, informacjach o zużyciu wody z GK Enea. Przeanalizowano również wpływy związane ze zużyciem wody w łańcuchu wartości Grupy, do analizy tych wpływów wykorzystano m.in. informacje o procesach technologicznych związanych z wydobyciem węgla czy produkcją maszyn i urządzeń elektroenergetycznych. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Dla działalności Grupy Enea, związanej z wydobyciem węgla i produkcją energii elektrycznej w elektrowniach konwencjonalnych (w Kozienicach i Połańcu) oraz w elektrowniach wodnych, woda jest kwestią istotną, Ponadto istotne jest również wykorzystanie wody w łańcuchu dostaw Grupy (dotyczy to m.in. Polski, Europy, Azji). Grupa Enea nie wykorzystuje towarów, które są istotne dla dobrego stanu środowiska wód morskich lub ochrony ich zasobów.
• Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami uwzględniono wszystkie lokalizacje własne GK Enea, w szczególności te położone w pobliżu obszarów chronionych oraz łańcuch wartości na wyższym i niższym szczeblu. Opierając się na raportach i artykułach naukowych dotyczących wpływu wydobycia węgla oraz produkcji
  i dystrybucji energii na bioróżnorodność, zidentyfikowano negatywne wpływy GK Enea na różnorodność biologiczną i ekosystemy, jednak nie zidentyfikowano związanych z bioróżnorodnością i ekosystemami istotnych ryzyk, szans i zależności. Podczas oceny wpływów, ryzyk i szans brano pod uwagę siłę oddziaływania na bioróżnorodność i ekosystemy, w szczególności wpływ na liczebność gatunków, jak i zakres geograficzny tego oddziaływania. Uwzględniono również potencjalne zakłócenia usług ekosystemowych, ryzyka systemowe oraz związane z bioróżnorodnością ryzyka fizyczne i ryzyka przejścia. W analizie uwzględniono, że spółki Grupy stosują nasadzenia kompensacyjne zgodnie z otrzymanymi decyzjami środowiskowymi. Nie przeprowadzono analizy scenariuszowej dotyczącej bioróżnorodności i ekosystemów i nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Grupa Enea posiada lokalizacje położone w pobliżu obszarów wrażliwych pod względem bioróżnorodności. Szczegółowe informacje na temat lokalizacji i oddziaływania na ekosystemy znajdują się w rozdziale Ujawnienia środowiskowe, w części dotyczącej Bioróżnorodności i ekosystemów.
• Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z gospodarką o obiegu zamkniętym uwzględniono wykorzystywane zasoby i wszystkie rodzaje działalności prowadzonej przez GK Enea. Opierano się na wpływach zasobów, w tym rodzajach paliw wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej i ciepła, maszynach i urządzeniach wykorzystywanych w Grupie oraz wypływach zasobów, czyli sprzedawanych produktach. Uwzględniono działalność Grupy, która przyczynia się do gospodarki o obiegu zamkniętym. Przeanalizowano również rodzaje odpadów, uwzględniając informacje z Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Spółki Grupy Enea powiązane z istotnymi wpływami ryzykami i szansami związanymi z wykorzystaniem zasobów oraz wytwarzaniem odpadów to Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, MEC Piła, PEC Oborniki oraz LW Bogdanka. Do istotnych zasobów wykorzystywanych w Grupie należą: węgiel kamienny, biomasa, sprzęt i materiały wykorzystywane do wydobycia węgla. Utrzymanie dotychczasowego postępowania wiąże się z dalszym wykorzystywaniem surowców nieodnawialnych, produkcją znaczących ilości odpadów. Niesie też za sobą ryzyko związane ze zmiennością cen surowców i stosowaniem technologii, które będą wykluczone z eksploatacji z uwagi na regulacje klimatyczne. Istotne szanse związanych z obiegiem zamkniętym dotyczą sprzedaży ubocznych produktów spalania, które mogą być wykorzystywane m.in. w budownictwie. Nie zidentyfikowano istotnych wpływów i ryzyk związanych z przejściem na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Wykorzystanie zasobów koncentruje się na wyższym etapie łańcucha wartości, podczas wydobycia surowców oraz produkcji maszyn i urządzeń.
• Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z postępowaniem w biznesie GK Enea przeanalizowała całą swoją działalność w sektorze energetycznym w Polsce oraz relacje z dostawcami. Kryteria stosowane w procesie uwzględniały specyfikę działalności Grupy oraz obowiązujące przepisy prawa. Uwzględniono również informacje o strukturze transakcji realizowanych przez Grupę Enea.

Dla wpływów, ryzyk i szans związanych ze zmianą klimatu uwzględniono emisje gazów cieplarnianych. Grupa Enea posiada dwie elektrownie w Kozienicach i Połańcu, elektrociepłownie w Białymstoku i Pile oraz ciepłownie w Białymstoku, Pile i Obornikach. Współczynnik emisyjności produkcji energii w 2024 wyniósł 776 kg CO2/MWh, pełne dane dotyczące całkowitych emisji gazów cieplarnianych znajdują się we wskaźniku E1-6 niniejszego Sprawozdania. Przeanalizowano również obecną działalność Grupy jak i Strategię Rozwoju w celu identyfikacji obecnych i potencjalnych przyszłych źródeł emisji i wpływów związanych z klimatem. Szczegółowa analiza ryzyk klimatycznych została przedstawiona poniżej w części Ryzyka i szanse klimatyczne. Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z zanieczyszczeniami, wykorzystano standardy SASB dla sektora energetycznego. Przeanalizowano działalność we wszystkich lokalizacjach Grupy, biorąc pod uwagę emisje zanieczyszczeń do powietrza, gleby i wody a także wykorzystywanie substancji potencjalnie niebezpiecznych lub wzbudzających szczególne obawy, uwzględniono również działalność kluczowych dostawców Grupy. Korzystając z artykułów naukowych dotyczących wydobycia i spalania węgla kamiennego oraz raportów środowiskowych spółek określono wpływy, ryzyka i szanse związane z zanieczyszczeniem. Następnie zostały one ocenione uwzględniając dotkliwość i prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Zagadnienia związane z zanieczyszczeniem powietrza są istotne dla: Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, MEC Piła, PEC Oborniki i LW Bogdanka. Zanieczyszczenia wody są istotne dla Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Nowa Energia i LW Bogdanka. Substancje potencjalnie niebezpieczne lub wzbudzające szczególne obawy są istotne dla Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, Enea Nowa Energia, Enea Oświetlenie, Enea Serwis, LW Bogdanka. Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z wodą uwzględniono wszystkie lokalizacje własne GK Enea, uwzględniając m.in. cel wykorzystywania wody. Najważniejsze z punktu widzenia zasobów wodnych są lokalizacje w szczególności te związane z produkcją energii elektrycznej w Enei Wytwarzanie, Enei Elektrownia Połaniec, Enei Nowa Energia oraz wydobyciem węgla w LW Bogdanka. Opierano się na danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, artykułach naukowych, informacjach o zużyciu wody z GK Enea. Przeanalizowano również wpływy związane ze zużyciem wody w łańcuchu wartości Grupy, do analizy tych wpływów wykorzystano m.in. informacje o procesach technologicznych związanych z wydobyciem węgla czy produkcją maszyn i urządzeń elektroenergetycznych. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Dla działalności Grupy Enea, związanej z wydobyciem węgla i produkcją energii elektrycznej w elektrowniach konwencjonalnych (w Kozienicach i Połańcu) oraz w elektrowniach wodnych, woda jest kwestią istotną, Ponadto istotne jest również wykorzystanie wody w łańcuchu dostaw Grupy (dotyczy to m.in. Polski, Europy, Azji). Grupa Enea nie wykorzystuje towarów, które są istotne dla dobrego stanu środowiska wód morskich lub ochrony ich zasobów. Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami uwzględniono wszystkie lokalizacje własne GK Enea, w szczególności te położone w pobliżu obszarów chronionych oraz łańcuch wartości na wyższym i niższym szczeblu. Opierając się na raportach i artykułach naukowych dotyczących wpływu wydobycia węgla oraz produkcji i dystrybucji energii na bioróżnorodność, zidentyfikowano negatywne wpływy GK Enea na różnorodność biologiczną i ekosystemy, jednak nie zidentyfikowano związanych z bioróżnorodnością i ekosystemami istotnych ryzyk, szans i zależności. Podczas oceny wpływów, ryzyk i szans brano pod uwagę siłę oddziaływania na bioróżnorodność i ekosystemy, w szczególności wpływ na liczebność gatunków, jak i zakres geograficzny tego oddziaływania. Uwzględniono również potencjalne zakłócenia usług ekosystemowych, ryzyka systemowe oraz związane z bioróżnorodnością ryzyka fizyczne i ryzyka przejścia. W analizie uwzględniono, że spółki Grupy stosują nasadzenia kompensacyjne zgodnie z otrzymanymi decyzjami środowiskowymi. Nie przeprowadzono analizy scenariuszowej dotyczącej bioróżnorodności i ekosystemów i nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Grupa Enea posiada lokalizacje położone w pobliżu obszarów wrażliwych pod względem bioróżnorodności. Szczegółowe informacje na temat lokalizacji i oddziaływania na ekosystemy znajdują się w rozdziale Ujawnienia środowiskowe, w części dotyczącej Bioróżnorodności i ekosystemów. Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z gospodarką o obiegu zamkniętym uwzględniono wykorzystywane zasoby i wszystkie rodzaje działalności prowadzonej przez GK Enea. Opierano się na wpływach zasobów, w tym rodzajach paliw wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej i ciepła, maszynach i urządzeniach wykorzystywanych w Grupie oraz wypływach zasobów, czyli sprzedawanych produktach. Uwzględniono działalność Grupy, która przyczynia się do gospodarki o obiegu zamkniętym. Przeanalizowano również rodzaje odpadów, uwzględniając informacje z Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach. Nie przeprowadzono konsultacji z dotkniętymi społecznościami. Spółki Grupy Enea powiązane z istotnymi wpływami ryzykami i szansami związanymi z wykorzystaniem zasobów oraz wytwarzaniem odpadów to Enea Wytwarzanie, Enea Elektrownia Połaniec, Enea Ciepło, MEC Piła, PEC Oborniki oraz LW Bogdanka. Do istotnych zasobów wykorzystywanych w Grupie należą: węgiel kamienny, biomasa, sprzęt i materiały wykorzystywane do wydobycia węgla. Utrzymanie dotychczasowego postępowania wiąże się z dalszym wykorzystywaniem surowców nieodnawialnych, produkcją znaczących ilości odpadów. Niesie też za sobą ryzyko związane ze zmiennością cen surowców i stosowaniem technologii, które będą wykluczone z eksploatacji z uwagi na regulacje klimatyczne. Istotne szanse związanych z obiegiem zamkniętym dotyczą sprzedaży ubocznych produktów spalania, które mogą być wykorzystywane m.in. w budownictwie. Nie zidentyfikowano istotnych wpływów i ryzyk związanych z przejściem na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Wykorzystanie zasobów koncentruje się na wyższym etapie łańcucha wartości, podczas wydobycia surowców oraz produkcji maszyn i urządzeń. Identyfikując wpływy, ryzyka i szanse związane z postępowaniem w biznesie GK Enea przeanalizowała całą swoją działalność w sektorze energetycznym w Polsce oraz relacje z dostawcami. Kryteria stosowane w procesie uwzględniały specyfikę działalności Grupy oraz obowiązujące przepisy prawa. Uwzględniono również informacje o strukturze transakcji realizowanych przez Grupę Enea.

W procesie identyfikacji wpływów uwzględniono również głos interesariuszy wewnętrznych – pracowników GK Enea. Podczas spotkań wypowiadali się na temat wpływów działalności spółek Grupy na środowisko i społeczeństwo.

W ocenę wpływów organizacji zaangażowano również interesariuszy w ankiecie przeprowadzonej osobno wśród pracowników i interesariuszy zewnętrznych¹ w trakcie prac nad Analizą Podwójnej Istotności. Ankietowani oceniali istotność poszczególnych zagadnień w obszarach E, S i G w pięciostopniowej skali. Ankietowani mieli również możliwość wskazania dodatkowych wpływów, które mogłyby być ważne z perspektywy Grupy Enea. Odpowiedzi udzieliło 595 osób, w tym 519 pracowników. Zgodnie z metodologią przyjętą przez GK Enea ocena interesariuszy stanowiła 20% oceny końcowej istotności wpływu.

¹ Formularz przeznaczony dla pracowników uwzględniał warunki pracy – pozostałe zagadnienia były w spójne dla interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych.

Analiza istotności wpływu w GK Enea obejmowała kompleksowe badanie wpływu organizacji na kwestie zrównoważonego rozwoju. Zidentyfikowano i oceniono:

• rodzaj wpływu (pozytywny/negatywny i rzeczywisty/potencjalny),
• perspektywy czasowe wpływu (perspektywa krótko-, długoterminowa),
• skale i zakresy wpływów (dla każdego wpływu, ocena między 1 a 5, gdzie 1 to najmniejsza skala/zakres, a 5 największa),
• odwracalność wpływów (dla wszystkich wpływów negatywnych, ocena między 1 a 5, gdzie 1 wpływ niewymagający odwrócenia, a 5 niemożliwy do odwrócenia),
• prawdopodobieństwo wpływów (dla wszystkich wpływów potencjalnych, ocena między 1 a 5, gdzie 1 to najmniejsza szansa materializacji, a 5 to zdarzenie pewne).

Do oceny wpływów zastosowano średnią ważoną z wagą wyższą dla dotkliwości^¹ niż prawdopodobieństwa. Dodatkowo, dla niektórych wpływów zastosowano dezagregację według jednostek zależnych, o której mowa w ESRS 1 sekcji 3.7 pkt. 55, sekcji 7.6 pkt. 104 oraz art. 63x. pkt. 8. Ustawy z dnia 6 grudnia 2024 r. o zmianie Ustawy o rachunkowości, Ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw.

Wszystkie zidentyfikowane wpływy zostały ocenione i spriorytetyzowane. Opierając się na jakościowych kryteriach, przyznano oceny od 1 do 5 dla poszczególnych kryteriów do każdego wpływu. Ocena końcowa wpływów składała się z oceny eksperckiej (80%) i oceny interesariuszy (20%). Jeśli dany wpływ nie został oceniany przez interesariuszy, to za 100% jego oceny przyjęto ocenę ekspercką.

Badanie istotności wpływu stało się fundamentem analizy istotności finansowej. Większość ryzyk i szans jest bezpośrednio powiązana ze zidentyfikowanymi wpływami. GK Enea oceniła – wykorzystując swoją Metodykę ERM – czy zidentyfikowane wpływy prowadzą do ryzyk i szans. Oceną objęto również ryzyka i szanse, które mogą wynikać z zależności od zasobów naturalnych i ludzkich oraz ryzyka ujawnione w poprzednich raportach ESG.

Ryzyka i szanse zostały ocenione pod kątem prawdopodobieństwa (skala 1- 4) oraz potencjalnego efektu finansowego (skala 1- 4). Siła potencjalnego efektu finansowego w zależności od posiadanych danych była określana ilościowo lub jakościowo. Ocenę uzyskano poprzez pomnożenie tych dwóch wartości. Dla każdego ryzyka i szansy wskazano również horyzont czasowy, krótkoterminowy (do roku) lub długoterminowy (powyżej roku).

Zakres ocen końcowych wpływów wyniósł od 2,22 do 4,63. W GK Enea przyjęto poniższe progi istotności:

• Istotność niska – 0-3,0>
• Istotność średnia – 3,0-3,5>
• Istotność wysoka – 3,5-4,0>
• Istotność bardzo wysoka – 4,0-5>

Próg istotności wpływu ustalono na poziomie oceny 3,5 – w środku wartości pomiędzy najniższą a najwyższą oceną. W wyniku jego przyjęcia zidentyfikowano 64 istotnych wpływów Grupy.

Próg istotności w ocenie finansowej został przyjęty zgodnie z Metodyką ERM GK Enea, ryzyka i szanse, które uzyskały ocenę minimum 8 zostały uznane za kluczowe, ryzyka i szanse z oceną powyżej 12 zostały uznane za krytyczne. W sumie Grupa zidentyfikowała 37 istotnych ryzyk i 13 istotnych szans.

Wyniki Analizy Podwójnej Istotności zostały zwalidowane poprzez m.in. warsztaty z udziałem przedstawicieli Departamentu Controllingu, Departamentu Zarządzania Strategią i Rozwojem, Biurem Compliance, Departamentem Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Departamentem Zarządzania Ryzykiem, Departamentem Finansów oraz Managerami Ryzyk w spółkach i specjalistą ds. BHP. We wrześniu 2024 roku Zarząd GK Enea przyjął wyniki Analizy Podwójnej Istotności.

Do systemu zarządzania ryzykiem w Grupie włączono do tej pory ryzyka klimatyczne. Pozostałe ryzyka związane ze zrównoważonym rozwojem, zidentyfikowane w Analizie Podwójnej Istotności zostaną uwzględnione w przyszłości.

Grupa Enea będzie monitorować swoje potencjalne i rzeczywiste wpływy na ludzi i środowisko oraz ryzyka i szanse związane ze zrównoważonym rozwojem m.in. za pomocą corocznej weryfikacji i w razie potrzeby aktualizacji Analizy Podwójnej Istotności.