ESRS E4 Bioróżnorodność i ekosystemy
Istotne wpływy, ryzyka i szanse oraz ich wzajemne związki ze strategią i z modelem biznesowym
Istotne lokalizacje GK Enea, które mogą wpływać na bioróżnorodność i ekosystemy to:
prowadzi swoją działalność w niedalekim sąsiedztwie obszarów chronionych w tym m.in. Natura 2000 Jeziora Uściwierskie czy Polesie, Parku Krajobrazowego Pojezierze Łęczyńskie, Poleskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, a także Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Rejony te stanowią w większości ekosystemy lądowe i słodkowodne, wymagające ochrony zarówno siedliskowej, gatunkowej jak i krajobrazowej. Działalność spółki nie wpływa bezpośrednio na unikalne sąsiedztwo, a większość szkód górniczych wynikających z powstawania niecek osiadań dotyczy terenów rolniczych. Te z kolei są na bieżąco monitorowane, a następnie poddawane rekultywacji.
prowadzi działalność wytwórczą na obszarach chronionych, w tym na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego, na Obszarze Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego, Wdeckiego Parku Krajobrazowego, Obszarze Natura 2000 Dorzecza Regi oraz Ostoi Pilskiej i Obszarze Chronionego Krajobrazu Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy. Obszary te zostały utworzone dzięki zalewom powstałym w wyniku piętrzeń wybudowanych na potrzeby energetyczne. Praca elektrowni nie stanowi zagrożenia dla wyznaczonych w nich przedmiotów ochrony. Plany Gospodarowania Wodami jako działanie uzupełniające, umożliwiające osiągnięcie wyznaczonych dla poszczególnych rzek celów środowiskowych wprowadziły przywrócenia ciągłości morfologicznej (głownie dla ryb dwuśrodowiskowych), która została przerwana w wyniku piętrzenia wody na stopniach.
sąsiaduje w gminie Kozienice z obszarem Natura 2000, jest położona na obszarze o zasadniczym znaczeniu dla bioróżnorodności. Elektrownia, będąc świadoma swojego oddziaływania na środowisko, w trosce o otaczającą ją przyrodę i obszary chronione od wielu już lat realizuje na swoim terenie i w terenie ją otaczającym nadzór przyrodniczy. Nadzór przyrodniczy w latach poprzednich i obecnie nie stwierdza negatywnego oddziaływania Elektrowni na otaczające tereny, w tym na obszar Natura 2000. Od kilku lat (2020 r.) spółka współpracuje z Instytutem Rybactwa Śródlądowego – Państwowym Instytutem Badawczym im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie, który prowadzi systematyczne badania wpływu systemu chłodzenia bloków energetycznych Elektrowni na ichtiofaunę rzeki Wisły. Wyniki przeprowadzonych badań nie dają jednoznacznych podstaw do uznania, że pobór wody do celów chłodniczych Elektrowni Kozienice stwarza bezpośrednie zagrożenie na chronione gatunki ryb.
obsługiwane przez spółkę energetyczne linie napowietrzne obejmują ok. ¼ powierzchni Polski (województwa: wielkopolskie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie oraz niewielka część województwa dolnośląskiego oraz pomorskiego). Przebiegają one przez tereny objęte formami ochrony przyrody takimi jak: parki narodowe (Drawieński Park Narodowy wraz z otuliną, Park Narodowy Bory Tucholskie wraz z otuliną, Wielkopolski Park Narodowy wraz z otuliną, Drawieński Park Narodowy, Woliński Park Narodowy wraz z otuliną oraz otulina Parku Narodowego Ujście Warty), parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, Obszary Natura 2000 czy Obszary Chronionego Krajobrazu. Obszary te wymagają specjalnej ochrony dziko występujących ptaków i innych zwierząt oraz rzadkich gatunków roślin.
GK Enea w procesie analizy podwójnej istotności zidentyfikowała wpływ o charakterze bezpośrednim, rzeczywistym i negatywnym dotyczący zależności od usług ekosystemowych. Zależność ta polega na dostępności wody w rzekach, aby móc produkować energię w Elektrowniach Kozienice, Połaniec i 21 elektrowniach wodnych. Z tym wpływem powiązane jest również zidentyfikowane ryzyko uzależnienia działalności od dostępności i jakości wody w celach produkcji lub chłodzenia elektrowni, które może przyczynić się do zmniejszenia efektywności działalności Grupy Enea oraz ryzyko kar finansowych i sporów z organizacjami pozarządowymi. Zarówno zidentyfikowany wpływ jak i ryzyko zostały uznane za średnio istotne i nie trafiły do końcowej listy wpływów, ryzyk i szans.
W procesie analizy podwójnej istotności, GK Enea nie zidentyfikowała istotnego, negatywnego wpływu w odniesieniu do degradacji gruntów, pustynnienia lub uszczelniania gleby. Jeśli chodzi o wpływ operacji własnych na gatunki zagrożone, Grupa zidentyfikowała istotny wpływ dotyczący wykorzystywania otwartych systemów chłodzenia w Elektrowni Kozienice oraz Połaniec.
Plan przejścia w zakresie bioróżnorodności i ekosystemów oraz uwzględnianie bioróżnorodności i ekosystemów w strategii i modelu biznesowym
Grupa Kapitałowa Enea wpływa na różnorodność biologiczną i ekosystemy w różnych aspektach, m.in.:
- wytwarzanie energii ze źródeł konwencjonalnych oraz znaczne emisje CO2 z tej działalności przyczyniają się do zmian klimatu. Według badań naukowych, skutki tych zmian zagrażają ponad 4000 gatunków na świecie,
- zapory wodne na rzekach, np. progi wodne stosowane w elektrowniach wodnych, stanowią poważną przeszkodę dla organizmów wodnych,
- wycinka drzew w miejscach prowadzenia linii energetycznych,
- zwiększenie zasolenia rzek związane z wydobyciem węgla przez LW Bogdanka S.A.,
- możliwe zapadanie się terenu w wyniku działalności kopalni podziemnej węgla kamiennego i związane z tym uszkodzenia ekosystemów.
GK Enea nie przeprowadziła oceny odporności swojego obecnego modelu biznesowego i strategii na związane z bioróżnorodnością i ekosystemami ryzyka fizyczne, ryzyka przejścia i ryzyka systemowe.
Temat istotny: Bioróżnorodność
E4-2 – Polityki związane z bioróżnorodnością i ekosystemami
W Grupie Kapitałowej Enea nie przyjęto polityki związanej z bioróżnorodnością i ekosystemami. Grupa nie przyjęła adekwatnej polityki, ponieważ do tej pory nie identyfikowała potrzeby przyjęcia takiej polityki na poziomie Grupy, a poszczególne spółki, poza działaniami opisanymi w podrozdziale E3 Woda i zasoby morskie, nie podejmowały specyficznych działań w obszarze bioróżnorodności i ekosystemów. W 2025 r. Grupa rozpoczęła pracę nad kompleksowymi politykami dotyczącymi zarządzania zasobami naturalnymi, bioróżnorodności, BHP i zdrowia, które planuje zakończyć do końca 2025 roku.
E4-3 – Działania i zasoby związane z bioróżnorodnością i ekosystemami
Grupa Enea w okresie sprawozdawczym nie podejmowała działań wyrównujących utratę bioróżnorodności oraz nie włączyła do podjętych działań wiedzy lokalnej, wiedzy ludów rdzennych oraz rozwiązań opartych na zasobach przyrody.
W okresie sprawozdawczym Grupa Enea nie poniosła znacznych wydatków operacyjnych (Opex) lub nakładów inwestycyjnych (Capex) na działania w obszarze związanym z bioróżnorodnością i ekosystemami. Przez znaczne należy rozumieć wydatki lub nakłady przekraczające 50 mln zł.
E4-4 – Cele związane z różnorodnością biologiczną i ekosystemami
GK Enea nie przyjęła celów związanych z różnorodnością biologiczną i ekosystemami, ponieważ do tej pory Grupa nie identyfikowała potrzeby przyjęcia takich celów. W związku ze zidentyfikowanymi w procesie Analizy Podwójnej Istotności wpływami, ryzykami i szansami dotyczącymi różnorodności biologicznej i ekosystemów, Grupa planuje przyjąć cele dotyczące różnorodności biologicznej i ekosystemów w opracowywanej Strategii ESG. Enea Nowa Energia jest zobowiązana na podstawie Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz II aktualizacji Planów Gospodarowania Wodami do przywrócenia ciągłości morfologicznej rzek i planuje przyjąć cele w tym obszarze po zakończeniu opracowywania analiz wariantowych.
E4-5 – Mierniki wpływu związane ze zmianą w zakresie bioróżnorodności i ekosystemów
GK Enea zidentyfikowała 4 lokalizacje znajdujące się na obszarach wrażliwych pod względem bioróżnorodności lub w ich pobliżu, na które wywiera negatywny wpływ. Są to obszary, na których znajduje się infrastruktura spółek LW Bogdanka S.A. (powierzchnia obszarów górniczych, w których prowadzona jest eksploatacja to 161 410 ha), Enei Nowa Energia (powierzchnia użytkowanych gruntów 265 ha), Enei Wytwarzanie (powierzchnia gruntów w pobliżu obszarów chronionych 558,7 ha) oraz Enei Operator (powierzchnia gruntów, które zajmują linie dystrybucyjne na obszarach chronionych wynosi 2 305 ha dla wysokiego napięcia i 8 480 ha dla średniego napięcia linii)¹.
Enea Nowa Energia planuje prowadzenie monitoringu skuteczności istniejących przepławek dla ryb, który obejmie również pomiar ilościowy i gatunkowy ichtiofauny oraz innych organizmów wodnych poniżej i powyżej elektrowni.
¹ Enea Operator nie dysponuje rzeczywistymi danymi dotyczącymi długości linii na terenach objętych ochroną. Spółka planuje zebrać informacje i od przyszłego roku publikować dane rzeczywiste. Przedstawione dane zostały oszacowane na podstawie informacji o długości linii wysokiego i średniego napięcia, średniej szerokości pasa służebności, który co do zasady jest równy pasowi wycinki, przy założeniu, że 32,6% linii znajduje się na obszarach chronionych. Przyjęte założenie jest zgodne z informacjami dotyczącymi powierzchni Polski objętej ochroną (dane GUS z 2018 roku). Do oszacowania powierzchni linii nie brano pod uwagę linii niskiego napięcia, ponieważ przebiegają one w terenach zabudowanych.
Temat istotny: Szkody górnicze i rekultywacja terenu
Na obszarach, gdzie prowadzona jest eksploatacja pokładów węgla kamiennego w okresie sprawozdawczym LW Bogdanka S.A. podejmowała szereg działań prewencyjnych oraz takich, które miały na celu poprawę zaistniałej sytuacji. W ramach procesu likwidowania szkód górniczych w 2024 r. wypłacono odszkodowania za utratę przez rolników plonu spowodowaną podtopieniami gruntów ornych, naprawiano uszkodzenia w obiektach budowlanych, niejednokrotnie wykonując ich profilaktyczne zabezpieczenia czy też zwracano koszty przystosowania konstrukcji nowo realizowanych budynków do prognozowanych kategorii terenu górniczego. W sytuacjach, gdy negatywne skutki wieloletniej eksploatacji górniczej sprawiały, że zamieszkiwanie na danej nieruchomości było uciążliwe ze względu na złe warunki bytowe, a jej sprzedaż na wolnym rynku niemożliwa, LW Bogdanka S.A. dokonywała ich wykupu. Ponadto prowadzone były liczne prace związane z odwadnianiem gruntów rolnych, bieżące konserwacje sieci melioracyjnej, wykonywanie pompowni czy też zbiorników wyrównawczych. W kolejnych latach planowana jest kontynuacja ww. działań. Ich oczekiwanym rezultatem jest zmniejsze-nie negatywnego wpływu Grupy w zakresie szkód górniczych oraz rekultywacja terenu.